سر کشیدن آب زیاد بین غذای سحری، به امید جلوگیری از تشنگی در طول روز اشتباه است، چون باعث رقیق شدن شیره معده و در نتیجه نفخ و اختلال در هضم می شود. از طرفی، خوردن میوه در هنگام سحر ، علاوه بر مقاومت بیشتر در مقابل تشنگی، باعث رفع مشکل یبوست هم می شود.

توصیه می شود جهت تامین آب لازم، از حدود یک ساعت بعد از افطار تا نیم ساعت قبل از سحر، دست کم شش لیوان آب بنوشید. توجه داشته باشد که از خوردن چای پُررنگ ، قهوه، کاکائو و موادی که باعث دفع بیشتر آب (به علت مدر بودن) از بدن می شوند، (به خصوص در سحری) پرهیز کنید.

براى از بین بردن یا کم کردن عطش شدید در این ماه چه باید کرد؟
براى فهم این سؤال به این مثال توجه کنید: مزرعه اى را در نظر بگیرید که در کنار یک رودخانه پُرآب است. براى این که بتوانیم این مزرعه را به صورت دائم آبیارى کنیم و از حملات احتمالى آب در فصول گوناگون در امان نگه داریم، سدى مقابل آب مى زنیم تا بتوانیم آب را مهار کرده و با ایجاد روزنه هایى در سد به صورت دائم و کنترل شده مزرعه مان را آبیارى کنیم.

در ماه مبارک رمضان نیز بایستى سدى در بدنمان بسازیم که بتوانیم آب و مواد غذایى را که در سحرى مصرف کرده ایم به صورت یکنواخت و دائم در طول روز به قسمت هاى مختلف بدنمان برسانیم. این کار را مى توانیم با مصرف مواد غذایى پُرفیبر(سبزیجات و میوه ها) انجام دهیم.

این گروه از مواد غذایى با احاطه سایر گروه هاى غذایى خورده شده:

اولا باعث مى شوند آنزیم هاى گوارشى به صورت آرام آرام روى مواد غذایى اثر کنند.

ثانیا با کم کردن سرعت جذب مواد غذایى باعث مى شوند که بدن به آهستگى و در فرصت مناسب به جذب مواد غذایى اقدام کند تا هم دچار خستگى کمترى شود و هم از افزایش ناگهانی قند خون و ترشح انسولین بالاى بعد از آن جلوگیرى کند.

بنابراین توصیه مى شود در سحرى از مواد غذایى پرفیبر مثل سبزیجات و بالاخص میوه ها استفاده کنید، چرا که میوه ها اولا اسلام و سلامت - سرشارى از فیبر هستند، و ثانیا قند موجود در میوه ها در حالت خالص و بدون فیبر هم دیرتر از قندهاى ساده جذب مى گردد که این امر سبب مى گردد فرد دیرتر احساس گرسنگى نماید.

مواد غذایى پرفیبر آب زیادى را در خود جذب کرده و بدن مى تواند آب را به آهستگى جذب کند و احساس تشنگى، دیرتر عارض مى گردد.

یکى از مکانیسم هاى احساس گرسنگى، خالى بودن معده است. فیبرها سرعت حرکت مواد غذایى را نیز کاهش مى دهند و این مساله باعث مى شود که مکانیسم مذکور دیرتر شروع شود.

مصرف آب به مقدار فراوان در وعده سحرى و بالاخص ما بین غذا توصیه نمى شود، زیرا باعث رقیق شدن اسید و آنزیم هاى گوارشى شده و اختلال در روند هضم را باعث مى شود.

چه مواد غذایى را بهتر است در این ماه، در رژیم غذایى خانواده قرار داد؟
به طور خلاصه توصیه مى شود از مواد غذایى زیر در ماه مبارک رمضان بیشتر استفاده کنید:

در وعده سحرى:

- از غذاهایى که داراى قندهاى مرکب هستند مثل میوه جات بیشتر استفاده شود.

- از غذاهاى حاوى فیبر مثل سبزیجات ومیوه جات بایستى بیشتر استفاده شود.

- از مواد غذایى سرخ شده ، پرچرب و شیرین پرهیز گردد.

- از غلات و حبوبات به میزان دلخواه در غذاى سحرى استفاده گردد.

- مصرف بیش از حد گوشت در سحرى توصیه نمى گردد.

- مصرف آب قبل از شروع سحرى و در بین وعده هاى غذایى توصیه نمى شود.

- مصرف ادویه جات و غذاهایى مثل کله پاچه، سیرابى و... در سحرى توصیه نمى شود.

در وعده افطارى و شام :

- شروع افطارى بایستى با چند عدد خرما، همراه با کمى آب ولرم یا شیر ولرم باشد.

- سعى شود بین افطارى و شام فاصله ای وجود داشته باشد.

- شروع افطارى همراه با نوشیدنى هاى خنک نباشد، بلکه حتما باید ولرم باشد. سوپ انتخاب خوبی است.

- مصرف بیش از حد مواد غذایى پُرچرب و شیرین در افطار سبب تشنگى و به دنبال آن مصرف زیاد آب مى شود، در نتیجه با کاهش غلظت اسید و آنزیم هاى گوارشى موجب اختلال در هضم و جذب مواد غذایى مى شود.

– هرگز افطار خود را با نوشیدن آب سرد، نوشابه و مانند این‌ها شروع نکنید. حتی اگر تشنه‌اید به جای آب سرد، کمی آب گرم یا چای میل نمایید.
– مناسب‌ترین زمان نوشیدن آب حداقل یک ساعت و نیم بعد از خوردن است. نوشیدن آب خیلی سرد و به قولی «تگری» حتی در این فاصله زمانی هم بسیار مضر و آسیب رساننده به سیستم گوارشی، کبدی و هضمی است. پس بعد از گذشتن زمان مناسب از غذا خوردن، نوشیدن آبی که خیلی سرد نباشد مانند نوشیدن برخی از شربت‌های سنتی بلامانع است.
– اگر نتوانید مواد مغذی و مواد معدنی از دست رفته از طریق تعریق را جایگزین کنید، ادامه این روند سبب تضعیف بدن شما در پایان ماه مبارک رمضان خواهد شد. حتی از دست دادن مقدار کمی آب بدن می‌تواند سبب خستگی، سرگیجه و سردرد و عدم تمرکز شود. تأمین این مواد شدنی نیست مگر با وعده‌های افطار و سحر سالم و اصولی.
با فاصله یک ساعت بعد از افطار سعی کنید 8 لیوان آب و مایعات خنک را به مرور تا هنگام خواب بنوشید و حتی‌الامکان از نوشیدن چای، قهوه و نوشابه‌ها، به دلیل دارا بودن سطح بالایی از کافئین و شکر خودداری کنید چرا که این مایعات باعث از دست رفتن سریع‌تر آب بدن می‌شوند.
– دقت داشته باشید که نوشیدن آب زیاد در هنگام سحر تأثیری در پیشگیری از تشنگی ندارد، زیرا در صورت نوشیدن آب بیش از حد نیاز، بدن آب اضافی را دفع می‌کند. پس، آب مورد نیاز بدن باید در فاصله میان افطار تا سحر به تدریج و از طریق مصرف آب و میوه‌های آب‌دار تأمین شود.
برخی مواد غذایی و شیرینی‌های مصنوعی مانند زولبیا و بامیه، غلظت مایعات بدن را افزایش می‌دهند و در نتیجه روزه‌دار احساس تشنگی می‌کند. توصیه می‌شود برای پیش‌گیری از افزایش غلظت مایعات بدن از قندهای گیاهی مانند خرما به جای زولبیا و بامیه استفاده شود.
– از میوه‌هایی چون زردآلو و هلو استفاده کنید، چراکه این میوه‌ها به‌طور چشمگیری در کاهش درد و ناراحتی ناشی از اسید معده کمک می‌کنند و تا حدودی مواد معدنی از دست رفته ناشی از تعریق را جبران خواهند کرد.
– جایگزین مواد مغذی از دست رفته از طریق نوشیدن آب‌میوه‌ها و مصرف سبزی ها و میوه‌های آبکی بسیار مفید است. میوه‌هایی چون مرکبات و توت‌فرنگی که می‌توانند علاوه بر آب مواد ضروری چون کلسیم و فیبر، آهن، پتاسیم و دیگر موادمعدنی و همچنین ویتامین‌هایC، و B1 B2 را تأمین کنند.
– میوه‌های آبدار مانند هندوانه و خربزه نیز نقش مهمی درتأمین مایعات بدن دارند و توصیه می‌شود در فاصله افطارو سحر این میوه‌ها مصرف شوند و دیگر این که مصرف لیموترش نیز در پیش‌گیری از تشنگی و گرمازدگی موثر است.
– خوردن چای مخصوصا چای پررنگ، برای رفع تشنگی پس از سحری اشتباه است. افراد دقت کنند که این باور که چای پس از سحری می‌تواند باعث رفع تشنگی شود درست نیست زیرا چای دفع مکرر کلیه را در بر دارد.
– در خصوص کودکان و نوجوانانی که برای اولین بار روزه می‌گیرند، بایدتمام مواد مغذی در رژیم غذایی آن‌ها گنجانده شود. این نوجوانان باید در وعده سحر به مقدار کافی غذا بخورند و آب میوه‌هایی مثل هویج و گوجه‌فرنگی را بسیار مصرف نمایند.
– از آشامیدن آب فراوان در وسط غذا خودداری کنید. آب دروسط غذا سبب رقیق شدن شیره گوارشی و اختلال در هضم می‌شود.
– در زمان بین افطار تا سحر، با رعایت فاصله با غذا، آب کافی بیاشامید.
– حتما در غذای افطار و به خصوص سحر میوه میل کنید. علاوه بر میوه‌های فصل، از خیسانده برگه‌‌آلو، زردآلو، انجیر و مانند این‌ها هم می‌توان به عنوان میوه استفاده کرد. گوجه‌فرنگی هم می‌تواند نقش میوه را داشته باشد.
– اگر در ماه رمضان دچار یبوست می‌شوید علاوه بر میوه از خورش‌های ملین مثل خورش آلو و خورش‌های سبزی‌دار بیشتر استفاده کنید.
– معده خالی درهنگام افطار تحمل غذای خشن را ندارد، لذا خوردن غذاهای سهل‌الهضم و تقریبا نرم برای افطار مناسب‌تر است.
– اگر تخم‌مرغ میل می‌کنید در درجه اول به صورت آب‌پز سفت و در درجه دوم به صورت نیم‌بند (به شرط آن که سفیده آن منعقد شده باشد و زرده کمی حالت سفتی به خود گرفته باشد) میل کنید. تخم‌مرغ نیمرو زیان‌بخش بوده و همچنین دیر هضم‌تر از تخم‌مرغ آب‌پز است.
– سالاد (بدون پیاز) مکمل خوبی برای غذاها در ماه مبارک رمضان است.
– بادنجان، فلفل و ادویه‌ها گاهی موجب احساس تشنگی درطول روز می‌شود.
– اگر به اقتضای فصل گرما یا فعالیت‌های بدنی، در طول روزه‌داری زیاد عرق کردید، نمک از دست رفته توسط عرق را، به صورت‌های مختلف در افطار و سحر جبران کنید.